Dieta w refluksie żołądkowo-przełykowym

Choroba refluksowa przełyku jest jedną z najczęściej występujących chorób układu pokarmowego. Dolegliwość ta polega na przewlekłym, wstecznym zarzucaniu treści żołądkowej do przełyku, wywołując jego zapalenie błony śluzowej. Wywołuje nieprzyjemne objawy: pieczenie (palenie w przełyku), kwaśny posmak w ustach, kłucie za mostkiem. Dieta łagodząca bolesne objawy będzie opierać się na diecie łatwostrawnej, z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego.

Celem żywienia jest ograniczenie produktów i potraw pobudzających wydzielanie kwasu solnego, neutralizowanie soku żołądkowego oraz niedrażnienie chemiczne, mechaniczne i termiczne błony śluzowej żołądka.

Zastosowanie ma dieta łatwo strawna z ograniczoną ilością produktów i potraw działających pobudzająco na czynność wydzielniczą żołądka. Zaliczamy do nich: mocne rosoły, buliony, esencjonalne wywary warzywne, grzybowe, galarety, wody gazowane, kwaśne napoje, nierozcieńczone soki z owoców i warzyw, napoje alkoholowe (piwo, wino), kawa naturalna, mocna herbata, produkty marynowane, wędzone, potrawy pikantne, słone, smażone, pieczone, ostre przyprawy.

Tłuszcze podaje się łatwo strawne: roślinne zmniejszające stężenie cholesterolu oraz w ograniczonych ilościach masło i śmietankę.

Ograniczeniu podlega błonnik pokarmowy, z diety należy wykluczyć pieczywo razowe, grube kasze, surowe warzywa i owoce, które dają objawy dyspeptyczne – gniecenie, wzdęcia w sposób mechaniczny podrażniając błonę śluzową żołądka.

Z diety tej wyklucza się produkty trudno strawne, wzdymające, ostro przyprawione.

Posiłki należy spożywać regularnie o jednakowych porach dnia w niewielkich objętościach, 5 – 6 razy dziennie. Ważna jest temperatura potraw – nie powinny być one zbyt gorące i zbyt zimne. Umiarkowana temperatura posiłków chroni przed przekrwieniem błony śluzowej żołądka. Dieta powinna być dostosowana indywidualnie dla każdego chorego. Należy uwzględnić obserwacje pacjenta i wykluczyć te pokarmy, które wywołują lub nasilają dolegliwości.

Potrawy przyrządza się metodą gotowania, gotowania na parze, duszenia bez tłuszczu, pieczenia w pergaminie lub folii. Smażenie i pieczenie na tłuszczu jest zabronione.

Produkty dozwolone

Pieczywo: pszenne, jasne, sucharki, grzanki, biszkopty, herbatniki, ciasto drożdżowe.

Kasze: krakowska, manna, jęczmienna, kukurydziana, ryż, płatki owsiane, makaron nitki, lane kluski, kasze dobrze rozgotowane.

Nabiał i tłuszcze: mleko 2% i mniej tłuszczu, nabiał naturalny: jogurt, kefir, maślanka, ser biały, jajko na miękko, jajecznica na parze, masło świeże dodawane do potraw tuż po ich przygotowaniu, oleje roślinne dodawane do potraw na surowo.

Mięsa: gotowane w wodzie i na parze, w kombiwarach, duszone bez obsmażania, pieczone w folii lub w rękawie; zaleca się chude mięsa i ryby.

Warzywa: młode, soczyste: marchew, dynia, kabaczki, pietruszka, patisony, seler, pomidory bez skórki, potrawy gotowane, rozdrabniane lub przetarte, z „wody”, podprawiane zawiesinami, oprószone, surowe soki

Owoce: dojrzałe, soczyste, w postaci przecierów: cytrusowe, dzikiej róży, brzoskwinie, morele, banany, jabłka pieczone, gotowane

Napoje: kawa zbożowa z mlekiem, herbata z mlekiem, słaba herbata, herbata owocowa, ziołowa, zielona, soki owocowe, warzywne, napoje mleczno-owocowe, mleczno-warzywne, wody niegazowane Zupy: jarzynowa na słabych wywarach z włoszczyzny lub mleczna, zaprawiane mąką, mlekiem, śmietaną lub masłem.

Dodatki do pieczywa: masło, twarożek, biały ser, serek homogenizowany, jaja gotowane, jajecznica na parze, chuda wędlina, szynka, polędwica.

Desery: kisiele, galaretki owocowe, mleczne, kompoty, musy, bezy, suflety, soki owocowe, przeciery owocowe, wafle.

Przyprawy: przyprawy łagodne: cynamon, koper, pietruszka, majeranek, bazylia, słodka papryka, zioła prowansalskie, tymianek, oregano.

Zioła: ostropest plamisty, karczoch, dziurawiec.

UWAGA: jeżeli po spożyciu produktu wymienionego jako dozwolony (np. po mleku), odczuwamy dyskomfort, należy traktować go jako przeciwwskazany.

Produkty przeciwwskazane

W refluksie zaleca się ograniczyć czekoladę, wyroby czekoladowe, kakao, tłuszcze. Nie wskazana jest także kawa naturalna, alkohol, napoje gazowane. Często pacjenci źle reagują na cukierki zawierające miętę, owoce cytrusowe, soki z owoców cytrusowych, sok pomidorowy, potrawy kwaśne, ostre przyprawy, warzywa cebulowe. Warto wyeliminować z diety również proszek do pieczenia, kostki bulionowe, przyprawy do zup, sosów, sosy z glutaminianem sodu, esencjonalne wywary z kości i mięsa oraz grzybów.

Oprac. na podst. Ciborowska H., Rudnicka A.: Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL.

Skorzystaj z porady naszego lekarza - mgr Monika Szmigiel - dietetyk kliniczny, edukator żywieniowy.